Mummificatie De verloren kunst van het balsemen van de doden

Voor veel mensen roepen mummies en mummificatie een gevoel van het macabere op: beelden oproepen van een grotesk, in linnen gewikkeld monster dat door een oude tempel slentert. Inderdaad, mummies zijn al vele decennia in de afgietsels van horrorfilms en gotische romans geweest en in de publieke verbeelding opgeborgen als behorend tot geheimzinnige religieuze riten. 

Maar mummificatie was een wijdverspreide en geëerde traditie in de antieke wereld, een die doordrongen was van een diepe religieuze betekenis en vaak werd uitgevoerd door bekwame specialisten. Het werd beoefend als een manier om de doden te vereren, of een belangrijk religieus geloof uit te drukken - vooral een geloof in een hiernamaals. Van verschillende culturen is bekend dat ze hun doden mummificeren. De bekendste zijn de oude Egyptenaren, maar de Chinezen, de oude mensen van de Canarische Eilanden, de Guanches en veel pre-Columbiaanse samenlevingen van Zuid-Amerika, waaronder de Inca's, oefenden ook mummificatie uit.. 

Verwant: Foto's: mummies ontdekt in graven in de oude Egyptische stad

Hoe worden mummies gemaakt? 

Mummificatie is het proces waarbij het lichaam na de dood behouden blijft door opzettelijk vlees te drogen of te balsemen. Dit omvatte meestal het verwijderen van vocht uit een overleden lichaam en het gebruik van chemicaliën of natuurlijke conserveermiddelen, zoals hars, om het vlees en de organen uit te drogen..

Mummies worden ook gemaakt door onbedoelde of onbedoelde processen, wat bekend staat als "natuurlijke" mummificatie. Dit kan gebeuren wanneer een dood lichaam wordt blootgesteld aan extreme koude, zeer droge omstandigheden of een andere omgevingsfactor die het verval tegengaat. 

De oudste geregistreerde mummie in Noord-Amerika, gevonden in Spirit Cave, buiten Fallon, Nevada, is een voorbeeld van natuurlijke mummificatie. Gewikkeld in een Tule-mat, werd het gevonden in een ondiep graf en bewaard door de droge atmosfeer en ijle lucht van de grot. Ontdekt in 1940, en oorspronkelijk werd aangenomen dat het tussen 1.500 en 2.000 jaar oud was, werd het individu vervolgens radiokoolstof gedateerd in de jaren negentig en vastgesteld dat het meer dan 10.000 jaar oud was, eerder gerapporteerd. 

De oudst bekende Egyptische mummie die van nature bewaard was, dateert daarentegen van iets meer dan 5500 jaar geleden. Die mummie was van een jonge vrouw wiens lichaam na haar dood in linnen en bont was gewikkeld. 

Een andere beroemde natuurlijk bewaarde mummie is de oudste bekende in Europa: Ötzi de ijsman, die ongeveer 5.300 jaar geleden leefde. Nadat Ötzi werd vermoord in wat nu de Italiaanse Alpen is, werd zijn lichaam bewaard in de sneeuw en het ijs, totdat toeristen zijn stoffelijk overschot ontdekten in 1991. 

Verwant: Mummie melodrama: Top 9 geheimen over Ötzi the Iceman

De eerste beschaving die mummificatie beoefende 

De oudste opzettelijk begraven mummies werden opgegraven in de Camarones-vallei in Chili. Deze vallei ligt in het uiterste noorden van het land, in een regio die de Atacama-woestijn wordt genoemd. Een smalle strook land tussen de Stille Oceaan en het Andesgebergte, deze woestijn krijgt weinig regen en wordt beschouwd als een van de droogste plekken op aarde. De mummies daar werden in 1917 gevonden door de Duitse archeoloog Max Uhle op Chinchorro Beach nabij de stad Arica, meldde CNN.. 

De mummies behoren tot wat Uhle de Chinchorro-cultuur noemde (9.000 tot 3.100 jaar geleden), die leefde in wat nu het zuiden van Peru en het noorden van Chili is. Chinchorro-mensen vestigden zich in kustdorpen en vertrouwden op de visserij als hun belangrijkste bestaansmiddel, met behulp van vishaken gemaakt van schaaldieren. Ze jaagden ook op dieren op het land en verzamelden eetbare planten uit de omgeving. 

Verwant: Woestijndroogte inspireerde mummiediversiteit 

De Chinchorro-praktijk van mummificatie begon ongeveer 7.000 jaar geleden, zo'n twee millennia vóór de eerste bekende Egyptische mummies, volgens hetzelfde CNN-rapport. Hoewel de praktijk in de loop van de tijd verfijnder werd, bleef het basisproces hetzelfde. Het betrof het verwijderen van zacht weefsel, organen en hersenen. Het holle lichaam werd vervolgens uitgedroogd en weer in elkaar gezet. De huid was gevuld met riet, gedroogde planten of ander plantaardig materiaal. Er werden stokjes in de armen en benen gestoken. Kleimaskers werden op de gezichten van de lijken geplaatst en er werden vaak pruiken aan vastgemaakt. De voltooide mummie werd vervolgens geverfd. 

Tijdens de vroege fasen van de Chinchorro-samenleving (ongeveer 7050 - 4500 jaar geleden) werden mummies geverfd met zwart mangaan. Vanaf 2500 voor Christus totdat de praktijk ergens in de eerste eeuw voor Christus stierf, verving rode oker het mangaan. Niet alleen de elite, maar alle segmenten van de Chinchorro-samenleving werden gemummificeerd, inclusief baby's, kinderen, volwassenen en zelfs foetussen. 

Egyptische mummificatie 

Het was echter in het oude Egypte dat de mummificatie zijn grootste uitwerking bereikte. De eerste Egyptische mummies verschijnen in de archeologische vondsten rond 3500 voor Christus. Tegen de tijd van het oude koninkrijk, of het tijdperk van de piramides (ca. 2686 - 2181 v.Chr.), Was mummificatie goed verankerd in de Egyptische samenleving. Het werd een steunpilaar in de daaropvolgende perioden en bereikte bijzondere hoogten van verfijning tijdens het Nieuwe Rijk (ca. 1550 - 1069 v.Chr.). Anders dan in de Chinchorro-samenleving, was mummificatie in het oude Egypte doorgaans voorbehouden aan de elite van de samenleving, zoals royalty's, adellijke families, overheidsfunctionarissen en de rijken. Gewone mensen werden zelden gemummificeerd omdat de praktijk duur was. 

Verwant: 2 mummies opgegraven op de oude Egyptische begraafplaats waar koning Tut en andere royalty's werden begraven

Mummificatie in het oude Egypte was diep verweven met de religieuze overtuigingen van de samenleving. "De oude Egyptenaren waren geobsedeerd door het hiernamaals", zei Rita Lucarelli, een egyptoloog en expert in Egyptische papyri, of oude teksten, aan de University of California, Berkeley. "Ze geloofden dat er na het leven hier op aarde nog een leven is." 

De oude Egyptenaren geloofden dat wanneer een persoon stierf, hun spirituele essentie overleefde. Deze essentie ging op een reis waarbij hij talloze goddelijke en demonische wezens ontmoette, met als uiteindelijke bestemming te worden beoordeeld door Osiris, de god van de doden. Als hij onberispelijk werd bevonden, mocht de overledene bij de goden in een eeuwig paradijs leven. 

"Om het spirituele deel van de overledene deze reis te laten maken, moest het lichaam intact blijven", zei Lucarelli. Dit was de reden waarom de Egyptenaren zoveel belang hechtten aan mummificatie, en waarom de procedure met uiterste zorg werd uitgevoerd.

Helaas is er weinig discussie over het feitelijke proces van mummificatie in oude Egyptische teksten, althans in de teksten die bewaard zijn gebleven. Wat wordt besproken, merkte Lucarelli op, zijn de rituelen die betrokken zijn bij mummificatie in plaats van de moeren en bouten van het proces. In plaats daarvan zijn de bijzonderheden van de praktijk grotendeels tot ons gekomen door niet-Egyptische bronnen, zoals de 5e-eeuwse Griekse schrijver Herodotus (leefde 484-425 v.Chr.). In zijn beroemde werk 'The Histories' beschreef hij drie niveaus van mummificatie, elk onderscheiden van de ander op basis van de inspanning en uitvoerigheid van het proces..

Verwant: Afbeeldingengalerij: technieken voor het verwijderen van ingewanden van de mummie

De meest uitgebreide methode omvatte eerst de verwijdering van de hersenen en veel van de interne organen, vooral de inhoud van de buik. De hersenen werden meestal verwijderd met behulp van een gebogen metalen instrument dat door de neusgaten werd ingebracht, terwijl de andere organen met de hand werden verwijderd nadat een incisie langs de maag was gemaakt. De lege holte werd gevuld met een verscheidenheid aan aromatische kruiden, zoals mirre en cassia (gemaakt van de schors van groenblijvende bomen), voordat het lichaam werd dichtgenaaid. 

'Het hart werd altijd binnenin gelaten', zei Lucarelli, 'omdat de Egyptenaren geloofden dat dit het belangrijkste aspect van de persoon was omdat het het intellect bevatte.'

De overledene werd vervolgens gedurende 70 dagen met zout bedekt om al het vocht te verwijderen. Nadat 70 dagen waren verstreken, werd het lichaam gewassen en in linnen gewikkeld. Er werd een kleverige hars aangebracht om ervoor te zorgen dat het verband aan het lichaam hechtte. 'Het lijk wordt vervolgens overhandigd aan de familieleden', schreef Herodotus, 'die het insluiten in een holle houten kist die is gemaakt om op een mens te lijken en die ze voor dit doel hebben gemaakt, en zodra de kist is gesloten, wordt het opgeborgen in een grafkamer "(vertaald door GC Macaulay, 2008).

Verwant: Foto's: De verbazingwekkende mummies van Peru en Egypte

Een paar honderd jaar later beschreef de Griekse historicus Diodorus Siculus (leefde 30-90 v.Chr.), Die naar Egypte reisde en erover schreef, aanvullende informatie over het proces van mummificatie. In zijn boek "Library of History" merkte Siculus op dat de mannen die de mummificatie uitvoerden, balsemmers genaamd, bekwame ambachtslieden waren die de vaardigheid leerden als een familiebedrijf. Hij schreef dat balsemers 'elke eer en overweging waardig werden geacht, met de priesters omgingen en zelfs ongehinderd in de tempels kwamen en gaan'. Hij beschreef het werk van deze balsemers als zo nauwgezet dat "zelfs het haar op de oogleden en wenkbrauwen blijft, het hele uiterlijk van het lichaam is onveranderd en de vorm van zijn vorm is herkenbaar".

De Egyptische mummificatie vervaagde geleidelijk in de vierde eeuw, toen Rome over Egypte regeerde. "Met de komst van het christendom stopte het mummificatieproces", zei Lucarelli.

Tegenwoordig is mummificatie, behalve in zeer zeldzame gevallen, een verloren kunst. De meeste samenlevingen beschouwen het als bizar of archaïsch; een overblijfsel uit een vervlogen tijd. Maar echo's van het proces zijn niettemin te zien in moderne uitvaartcentra waar het balsemen van de doden een rol speelt bij het eren van onze dierbaren..

Aanvullende bronnen:

• Lees meer over Egyptische mummies uit het Smithsonian. 
• Bekijk een korte, geanimeerde video over mummificatie van het Getty Museum. 
• Lees meer over mummies in dit interview met David Hurst Thomas, een archeoloog bij het American Museum of Natural History.